Soru Özeti/İçeriği:
Türk hukuk sisteminde evlenebilmek için bir yaş şartı var mıdır ve 18 yaşından önce evlenebilmek mümkün müdür?
Cevap:
Türk hukuk sisteminde evlenebilmek için yasanın aradığı birkaç şart vardır ve bunların hepsinin sağlanması gereklidir. Erkek veya kadınlar hemcinsleri ile evlenemezler. Bunlar 4721 sayılı Türk Medeni Kanununda “Evlenme ehliyeti ve engelleri” bölümünde ve Evlenme Yönetmeliğinin 14. maddesinde düzenlenmiştir.
Evlenme ehliyetini değerlendirmeden önce, kanunun yaş kavramını anlamak gerekmektedir. “Yaş”tan maksat kişinin gün, ay ve yıl esas alınarak, doğum tarihine göre kat ettiği yıl sayısı olarak hesaplanmaktadır.
Bu yazıda; diğer şartlar bir tarafa, “yaş” şartına ilişkin şu açıklamaları yapmak mümkündür:
18 Yaşını Doldurmuş Kimselerin Evlenme Ehliyeti
Günlük hayatta “18 yaşındayım” dediğimizde, kanunda ifade edilen 18 yaşını doldurmuş kimseyi ifade etmemiş olabiliyoruz.
Halbuki esas alınması gereken kanun hükmüne göre, ancak 18 yaşını dolduran erkek ve kadın, başka bir kimsenin rızasına/iznine bağlı olmaksızın evlenme ehliyetine tamamıyla sahip olabilmektedir.
17 Yaşını Doldurmuş Kimselerin Evlenme Ehliyeti
Yukarıda bahsettiğimiz gibi, 18 yaşını dolduran bir kişinin evlenme ehliyeti için “yaş” bakımından bir engeli kalmayacaktır. Ancak 17 yaşını dolduran ama henüz 18 yaşını henüz doldurmamış yaş aralığında bulunan erkek ve kadınlardan her biri, ancak “velisinin izni ile” evlenebilecektir. Bununla birlikte velisi yoksa vasisi veya vesayet makamının izni ile evlenebilirler.
16 Yaşını Doldurmuş Kimselerin Evlenme Ehliyeti
Henüz 16 yaşını doldurmuş kimseler için de ayrı bir durum söz konusudur. Kanunun lafzından 16 yaşın dolduğu ama 17 yaşın dolmadığı yaş aralığının, “Olağanüstü Evlenme Yaşı” olarak belirlediği anlaşılmaktadır. Çünkü 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 124/II maddesinde, 16 yaşındakilerin evlenebilmeleri için ya “olağanüstü bir durum” yahut “pek önemli bir sebep” şartlarından birisini gerekli ve yeterli görmüştür.
“Olağanüstü bir halde” veya “pek önemli bir sebeb”in bulunması şartıyla 16 yaşındaki erkek ve kadın, hâkimin izni ile evlenebilir. Olağanüstü bir durumun ya da pek önemli bir sebebin varlığı da evlenme iznine ilişkin kararı veren hakim tarafından takdir edilmiş olacaktır.
15 Yaşını Doldurmuş Kimselerin Evlenme Ehliyeti
Kanuna göre, henüz 15 yaşını doldurmamış küçükler hiçbir şekilde evlenemezler. Kanun ayırt etme gücüne sahip olmayanların evlenmelerini de yasaklamıştır.
Dolayısıyla henüz 15 yaşını doldurmamış hiçbir kimse, ergin olduklarına mahkemece karar verilse bile hiçbir şekilde evlenemez.
Sonuç olarak;
Görüldüğü gibi kanun evlenmesi kesin suretle yasak olan yaş grubundan başka, evlenebilmek için doldurulması gereken yaşları birkaç kısma ayırmış ve her bir grup için de farklı hukuki usuller öngörmüştür.
