Yeni Nüfus Kanunuyla Mahkemeye Başvurmaksızın Kişiler isim/soyisim değiştirebilecek…
İsim veya soyismi değiştirme yöntemi Sitemizde daha önce yayımlanmış olan isim/soyismi değiştirme hakkı başlıklı yazımızda ayrıntılı olarak anlatılmıştı. Bu yazıda 5490 sayılı nüfus kanunun ek geçici 8. Maddesinde yapılan değişiklikle ortaya çıkan usulün ayrıntıları yer alacaktır.
İlgili kanun maddesinde yapılan değişiklikten sonra artık vatandaşlar isim/soyismi değiştirme haklarını “bir defaya mahsus olmak üzere” mahkemeye başvurmaksızın gerçekleştirebilecek.
İşte bu kanun değişikliğiyle hayata geçen yeni uygulama için gerekli şartlar:
• Bu uygulama ile isim/soyismi değiştirebilmek için, yazılı bir dilekçe ile Nüfus Müdürlüğü’ne başvurulması gerekmekte.
• Nüfus Müdürlüğü’ne verilen dilekçede, isim/soyismi değiştirilmesi talebinin somut ve “haklı bir sebebinin” mutlaka gösterilmesi gerekiyor. İsim/soyismin, gülünç, küçük düşürücü, ahlaka aykırı olması, imlâ yahut yazım yanlışı içererek anlam kaybetmesi, artık bu ismin/soyismin kişilerde ya da toplumda olumsuz intiba uyandırması bu haklı sebeplere örnek olarak verilebilir.
• Haklı sebebin varlığı gösterilerek yazılı dilekçeyle Nüfus Müdürlüğü’ne yapılan başvuru sonucunda il ve ilçe idare kurulları kararıyla isim değişikliği mümkün olacaktır.
Bu yöntem yalnız bir defaya mahsus olarak kullanılabilecek. Bu sebeple iyi düşündükten sonra hareket edilmesi önem kazanıyor…
Bu uygulama 3 Kasım 2019 tarihine kadar devam edeceği için, bu imkândan yararlanmak isteyenlerin ellerini çabuk tutmaları gerekecek.
Nüfus hizmetleri kanunu değişikliğinden önceki durum
İlgili kanunun ek geçici 8. Maddesi değişikliği dava açmadan bu hakkı bir kez kullanabilme hakkı sunmakta. Yukarıda bahsedilen değişiklik dışında geçerliliğini koruyacak genel uygulama, isim ve/veya soyismi değiştirebilmek için dava açma şartını gerekli kılıyor. Bu davada da isim/soyismin mahkemece ismin/soyismin değiştirilmesi, “haklı sebepler bulunması” şartına bağlı bulunmakta. Bu durum, kişiye açacağı davada değiştirmek istediği ismini/soyismini haklı bir sebeplerini kanıtlama yükünü de yüklemiş olmaktadır. Zira, aksi taktirde dava mahkemece reddolunabilecektir.
Değişikliklere göre 03.11.2019’a kadar ve bir kez kullanılabilecek isim/soyisim değiştirme hakkı için, dilekçede öne sürülecek haklı sebepleri, mahkeme yerine yukarıda değinilen idarî makamlar takdir etmiş olacaklar. Burada da haklı sebepleri kanıtlama ihtiyacı kendiliğinden ortaya çıkmış olmakta. Yalnız, bu konuda verilen dilekçenin idarî makamlarca reddi halinde başvurulacak mahkemenin idare mahkemeleri olması gerektiği değerlendirilebilecektir. Nüfus işlemlerinin daha çok özel hukuk konusu olması dolayısıyla bu konuda görevli mahkemenin belirlenmesinin tereddütleri gidermesi bakımından önemli olduğu dikkat çekmekte.
İsim Değiştirme Usulüne İlişkin Genel Bilgi
İsim değiştirme davasıyla ayrıntılı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz. Bu adresten, isim soyismi nerede nasıl bir dava açarak değiştirme talep edilebileceği; açılan davada nelere dikkat edilmesi gerektiği ve kimlerin isim/soyismi değiştirme için dava açabileceği gibi sorulara cevap olabilecek ayrıntılı bilgilere bulabilirsiniz.
İsim değiştirme davası örnek dava dilekçesine de buradan ulaşabilirsiniz.
Daha Önceden Dava İle isim/soyisim Değiştirenler bu kanun değişikliğiyle bir kereye mahsus olmak üzere yeniden değiştirilebilen hakkından yararlanabilir mi?
İsmini dava yoluyla değiştiren bir kimsenin yeni bir dava ile veya burada bahsedilen istisnaî hal kapsamında dilekçe usulü ile ismini/soyismini değiştirme başvurusunda bulunmasını engelleyen bir hüküm yoktur. İlgili mevzuat gereğince haklı sebebin varlığı gerekli ve yeterlidir.
Yargıtay 18. Hukuk Dairesinin Esas: 2002/11187 Karar: 2003/48 sayılı kararında haklı sebep ve birden fazla başvuru yapılıp yapılamayacağı ile ilgili olarak dile getirdiği üzere; “Medeni Kanunun 27. maddesine göre, haklı nedenin varlığı halinde, soyadın düzeltilmesi mümkün olup, Yargıtay uygulamalarında kişinin toplum içerisinde bilinip tanındığı soyadı ile anılmayı ve onu kayden de taşımayı istemesinin haklı neden teşkil edeceği kabul edilmiştir. İsim ve soyadı değişikliğine ilişkin davaların doğum tarihinin düzeltilmesi ile ilgili davalarda olduğu gibi ikinci kez açılamayacağına dair bir yasa hükmü de bulunmamaktadır”.
Yalnız; dilekçe ile başvuruyu gerektiren istisnaî durumun geçerli olduğu zaman zarfında açılacak davaların yasal hükme göre dilekçe ile yapılabileceğinden bahisle reddedilmesi ihtimal dairesindedir.
